Formatief toetsen

Formatief toetsen is onderdeel van een formatieve cultuur. Dit concept is in 2018 in kaart gebracht door een groep samenwerkende scholen: leerlab Formatief. Het concept ontstond omdat steeds meer scholen minder officieel willen toetsen, maar wel een manier zoeken om te peilen waar het leerproces van leerlingen in verbeterd kan worden (vanuit de school). Het staat dus haaks op summatief toetsen, wat als afsluiting of als conclusie van het leren bedoeld is.

Je neemt de formatieve toetsen af om te weten wat de leerlingen al kunnen en wat nog niet. Een formatieve toetsing is dus een tussentijdse beoordeling van hoe leerlingen hun leerdoelen hebben bereikt. Als je formatief toetst, is dat geen officiële beoordeling.

Maar een formatieve toets is geen ‘oefentoets’. Bij een formatieve toets is het vooral belangrijk om daarna feedback te geven: een leerling moet door het maken van de formatieve toets weten waar hij of zij staat én tips krijgen voor zijn of haar voortgang. Het gaat om het evalueren van het leren: waar sta je als leerling en hoe kom je verder?

4 fases: van formatief toetsen naar een formatieve cultuur

Ga je formatief aan de slag in je school, dan horen daar 4 fases bij die je als school doorloopt:

• Fase 1: formatief toetsen.
• Fase 2: formatief leren – dit is een cyclisch leerproces waarbij je leerdoelen en succesfactoren opstelt, leeractiviteiten ontwerpt, een formatieve beoordeling en feedback geeft en leerdoelen en -activiteiten afstemt.
• Fase 3: formatief werken – dit is bijna hetzelfde als formatief leren, maar dan schoolbreed, over afdelingen heen. Je doet het dus met je collega’s.
• Fase 4: formatieve cultuur – dit is waar je naartoe werkt. In een school met een formatieve cultuur heeft iedereen het formatief toetsen, leren en werken in zijn vingers. De school zorgt dat hier tijd en ruimte voor is.

Meer weten over formatief toetsen en een formatieve cultuur?

Bekijk ons aanbod aan cursussen, trainingen, boeken en artikelen.